9 Aprel: Gürcüstanın Azadlıq Yolunda Qanlı Səhəri

1989-cu ilin 9 aprel tarixi, Gürcüstan xalqının yaddaşına silinməz bir izlə həkk olunmuşdur. Bu gün, sadəcə bir faciə və qanlı hadisə deyil, həm də millətin azadlıq arzusu uğrunda göstərdiyi əzmin və mübarizənin simvoludur. Tbilisinin mərkəzində yerləşən Rustaveli prospektində baş verən bu hadisə, təkcə Gürcüstan üçün deyil, ümumilikdə Sovet məkanında baş verən siyasi dəyişikliklərin başlanğıc nöqtələrindən biri kimi qiymətləndirilir.

Tarixi Kontekst və Gərginliklər

1980-ci illərin ortalarından başlayaraq Sovet İttifaqında baş verən dəyişikliklər – Mixail Qorbaçovun “Perestroyka” (yenidənqurma) və “Qlasnost” (aşkarlıq) siyasətləri – cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrində uzun illər boğulmuş milli hisslərin oyanmasına səbəb oldu. Baltikyanı respublikalarda, Mərkəzi Asiyada, Qafqazda və digər bölgələrdə insanlar milli kimliklərini yenidən dərk etməyə və öz dövlətlərinin müstəqilliyi üçün səslərini ucaltmağa başladılar.

Gürcüstanda bu proseslər daha sürətlə inkişaf etdi. Xalq, uzun müddət Sovet hakimiyyətinin təzyiqləri, iqtisadi problemlər və milli məsələlərin həll olunmaması səbəbindən dərin narazılıq içində idi. Gürcüstanda yaşayan əhali, xüsusilə Abxaziya və Cənubi Osetiyada artan separatçılıq meyillərinə qarşı ciddi narahatlıq keçirirdi. Bu narahatlıq dinc aksiyalarla ifadə olunmağa başlandı. İnsanlar, Tbilisinin mərkəzində toplaşaraq Gürcüstanın müstəqilliyini tələb edirdilər.

Aksiya və Qanlı Müdaxilə

Aksiyalar mart ayından etibarən davam edirdi. Mitinqlər əsasən tələbələr, ziyalılar və müstəqillik tərəfdarları tərəfindən təşkil olunurdu. Onların tələbləri açıq və qəti idi: Gürcüstanın Sovet İttifaqından ayrılması və müstəqil dövlət kimi tanınması. Bu hərəkatın önündə duran şəxslərdən biri Merab Kostava idi – Sovet rejiminə qarşı illərlə mübarizə aparmış, azadlıq və ədalət yolunda fəallıq göstərmiş tanınmış ictimai xadim.

9 aprel 1989-cu ildə gecə saatlarında Sovet rəhbərliyi vəziyyəti nəzarət altına almaq qərarına gəldi. Gecə saat 4:00 radələrində xüsusi təyinatlı Sovet ordusu Rustaveli prospektinə daxil olaraq, heç bir xəbərdarlıq etmədən dinc nümayişçilərə hücum etdi. Süngülü tüfənglər, dəyənəklər və zəhərli qazlar istifadə edildi. İnsanlar, qaçmağa macal tapmadan döyülərək və boğularaq həyatlarını itirdilər.

Rəsmi məlumatlara görə, həmin gecə 21 nəfər həyatını itirdi, yüzlərlə insan isə yaralandı. Ölənlərin əksəriyyəti qadın və tələbələr idi. Bu, sadəcə fiziki bir hücum deyil, həm də insan hüquqlarına qarşı törədilmiş bir cinayət idi. Hadisələr, beynəlxalq ictimaiyyətin də diqqətini cəlb etdi və Sovet rejiminin repressiv mahiyyətini bir daha üzə çıxardı.

Xalqın Cavabı: Qorxu Yox, Qətiyyət

Hadisələr Gürcüstan xalqını sarsıtsa da, bu sarsıntı onları qorxutmadı. Əksinə, insanlar bir araya gələrək daha da birləşdi. Bu faciə, milli ruhu daha da qüvvətləndirdi. Sovet rejiminə qarşı nifrət artırdı və azadlıq arzusu daha da gücləndi. İnsanlar anlayırdı ki, müstəqillik asan əldə olunmur və onun uğrunda mübarizə aparmaq zəruridir.

9 aprel hadisəsindən sonra Gürcüstanda müstəqillik hərəkatı daha da sürətləndi. Aksiyalar davam etdi, siyasi təşkilatlar yarandı, xalq arasında maarifləndirmə işləri genişləndi. 1991-ci il 9 apreldə – faciədən düz iki il sonra – Gürcüstan öz müstəqilliyini rəsmi şəkildə elan etdi. Bu təsadüfi tarix deyildi, əksinə, o qanlı səhərin unudulmaz izlərini daşıyan bir tarix idi.

Milli Birlik Gününün Qədrini Bilək

Gürcüstan bu günü – 9 Apreli – rəsmi olaraq Milli Birlik Günü kimi qeyd edir. Hər il insanlar Rustaveli prospektində toplaşaraq həyatını itirmiş şəhidlərin xatirəsini anır, onların göstərdiyi fədakarlığı və mübarizəni ehtiramla yad edirlər. Bu gün təkcə bir xatirə günü deyil, həm də azadlığın, iradənin və milli həmrəyliyin nümayişidir.

Bu hadisəni xatırlamaq, yeni nəsillərə çatdırmaq və dərs kimi təqdim etmək vacibdir. Əgər xalq keçmişini unudarsa, gələcəyini doğru qurmaqda çətinlik çəkər. 9 aprel Gürcüstan tarixində bir qara səhifə ola bilər, lakin o səhifənin arxasında yazılan qəhrəmanlıq dastanı bu xalqın tarixində qızıl hərflərlə yazılıb.

Azadlıq Asan Qazanılmır

Gürcü xalqının azadlıq uğrunda apardığı bu mübarizə, regionun digər xalqları üçün də bir nümunə oldu. 9 aprel göstərdi ki, zorakılıqla xalqın iradəsini boğmaq mümkün deyil. Bu gün azadlıq içində yaşayan gürcülər, həmin şəhidlərin sayəsində azad nəfəs alır. Onların həyatı qurban getdi ki, bir xalqın ruhu əbədi azad yaşasın.

9 Apreli xatırlamaq bir borcdur. Həm keçmişə sayğı, həm gələcəyə ümid deməkdir. Bu hadisə Gürcüstanın müstəqilliyə aparan yolunda qaranlıq bir gecə, amma sabaha açılan bir qapı oldu.